Sposób na bezpieczną rolę – wywiad z Lechem Waloszczykiem z KRUS

Z Lechem Waloszczykiem - Dyrektorem Regionalnego Oddziału KRUS w Opolu rozmawia Wojciech Dobrowolski.

Do ilu i jakich wypadków w rolnictwie doszło w tym roku na terenie powiatu kluczborskiego?
- W skali trzech kwartałów 2020 r.    na    terenie powiatu kluczborskiego zgłoszono 13 wypadków. W tym siedem z grupy „upadek osób”. Były to trzy upadki z drabin, dwa na nawierzchni podwórzy, pól i ciągów komunikacyjnych, które wydarzyły się z powodu złego stanu nawierzchni. Inny miał miejsce w budynkach inwentarsko - gospodarczych i był spowodowany śliską nawierzchnią korytarza. Do trzech wypadków doszło w grupie „uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta”. Były to wypadki podczas codziennej obsługi zwierząt, podawania karmy, udoju i czyszczenia pomieszczeń. Jeden wypadek został skatalogowany jako „upadek przedmiotów”, a chodziło o element agregatu uprawowego, tzw. , łapy”. Do końca października 2020 roku na obszarze działania Oddziału Regionalnego KRUS w Opolu odnotowano jeden wypadek śmiertelny. Uległ mu młody mężczyzna, który zmarł nagle w hali na terenie gospodarstwa.

Z roku na rok ilość wypadków w rolnictwie spada, jak to wyglądało w tym roku na Opolszczyźnie?
- W 2020 r. w okresie trzech kwartałów zgłoszono 130 wypadków, a w analogicznym czasie w 2019 r. zgłoszono 146 wypadków. Źródła   coraz bezpieczniejszych zachowań można upatrywać w większej świadomości rolników, wiedzy na temat przyczyn i sposobów zapobiegania wypadkom w rolnictwie. My wskazujemy mieszkańcom wsi przykłady prostych, niekosztownych rozwiązań eliminujących ryzyka wypadkowe, a także zachęcamy rolników do eliminowania zagrożeń i stosowania rozwiązań poprawiających komfort i bezpieczeństwo pracy. Na wzrost bezpieczeństwa rolników ma również wpływ prowadzona przez nich modernizacja parku maszynowego, rozbudowa gospodarstw, sięganie po nowe technologie produkcji, większa dbałość o ład, porządek i estetykę w obejściu.

A do jakich zdarzeń na terenie gospodarstw dochodziło najczęściej?
- Podczas trzech kwartałów 2020 roku to upadki osób stanowiły 47,9 procent wszystkich zgłoszonych wypadków, kolejne były z grupy uderzenie, przygniecenie oraz pogryzienie przez zwierzęta. Te wypadki stanowiły 13,7 procent wszystkich zgłoszonych. Pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń    dotknęło 12,8 procent rolników zgłaszających wypadek.

Rolnicy czasem nie biorą pod uwagę zwierząt jako źródła wypadków oraz chorób, jakiego rodzaju są to wypadki i zagrożenia?
- Do najczęstszych przyczyn niebezpiecznych zdarzeń należą m.in: reakcja zwierząt na nieznane bodźce i otoczenie, narowistość i agresja zwierząt, niewłaściwy sposób obsługi, nieodpowiednie warunki bytowania. Tragicznym przykładem był śmiertelny wypadek do którego doszło w 2017 roku na terenie działania opolskiego Krus-u, gdy rolnik został stratowany na pastwisku przez byki. Przypominamy, że z niebezpiecznymi zwierzętami na przykład buhajami, ogierami, knurami, trykami mogą pracować wyłącznie silni mężczyźni. Praca ze zwierzętami może być niebezpieczna dla dzieci, osób starszych, słabych fizycznie, niepełnosprawnych. Osoby chore lub nosiciele chorób zakaźnych (na przykład gruźlicy) nie mogą pracować ze zwierzętami. Należy pamiętać, że zwierzęta negatywnie reagują na kontakt z osobami będącymi pod wpływem alkoholu.

Opolski KRUS, jak co roku, wspólnie z Państwową Inspekcją Pracy w Opolu przeprowadził wizytacje żniwne, jakie przyniosły one efekty?
- Należy zauważyć, że w większości gospodarstw wizytujący stwierdzili poprawę warunków bezpieczeństwa. W obejściach było czysto i schludnie. Maszyny i sprzęt rolniczy był sprawny, ze wszystkimi wymaganymi osłonami. Podwórza były utwardzone. Wałki przekazu mocy wyposażone w osłony. Ciągniki i kombajny posiadały sprzęt p.poż i apteczki. Przyczepy    zostały wyposażone w urządzenia utrzymujące zaczepy w pozycji poziomej, zabezpieczone były szamba, otwory technologiczne i wejścia na poddasze strychów i stodół. Z kolei zastrzeżenia w niektórych przypadkach dotyczyły głównie: stanu technicznego obiektów budowlanych, instalacji i urządzeń elektrycznych, osłon i zabezpieczeń przy ciągnikach i maszynach rolniczych. W wielu gospodarstwach występują jeszcze płyty eternitowe, głównie w pokryciach dachów. Niestety nie każdego rolnika stać na natychmiastowy demontaż azbestu. Dlatego też podczas wizytacji poinformowano rolników o możliwościach zabezpieczenia się przed działaniami szkodliwej substancji. Chciałbym dodać, że podane powyżej rozwiązania stanowią schemat działań KRUS-u. Wszystkich zainteresowanych zapraszam do odwiedzania naszego Oddziału. Na pewno żaden rolnik nie zostanie pozostawiony samemu sobie.

W tym roku, ze względu na pandemię nie odbyła się kolejna edycja konkursu „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”, jednak miały miejsce inne działania prewencyjne, jakie one były?
- Opolski KRUS przeprowadził konkurs plastyczny dla dzieci pod hasłem: „Bezpiecznie na wsi: nie ryzykujesz, gdy zwierzęta znasz i szanujesz”. Wzięło w nim udział ponad 1700 uczniów ze 172 opolskich szkół podstawowych z terenów wiejskich, co stanowiło 96 procent wiejskich placówek. Oprócz tego odbyły się inne konkury, promujące bezpieczne zachowania w rolnictwie m.in. konkurs „Wizja Zero”, konkurs e-learningowy „Bezpiecznie na wsi mamy – upadkom zapobiegamy”, Ogólnopolski Konkurs Testowy dot. bezpiecznej pracy w gospodarstwie rolnym – bezpieczna obsługa zwierząt. Na Opolszczyźnie przeprowadziliśmy siedemnaście konkursów dla rolników, w których uczestniczyło 1150 osób. Odbyło się siedem szkoleń dla dzieci i młodzieży, w których wzięło udział 277 uczniów. Natomiast w 19. szkoleniach dla rolników, zaangażowało się 648 osób z 236 wsi.

W jakim stopniu rolnictwo zostało dotknięte pandemią koronawirusa?
- Rolnicy mogą mieć w obecnej chwili między innymi problemy ze zbytem produktów, z czasowym ograniczeniem handlu na targowiskach, z zamykającymi się rynkami zbytu. Podobnie jak pozostali mieszkańcy kraju, odczuwają ograniczenia w życiu codziennym. Należy dodać, że w związku z pandemią rolnicy ubezpieczeni w zakresie emerytalno-rentowym za II kwartał 2020 r. zostali zwolnieni z opłacania składek KRUS. Zwolnienie nie objęło osób, za których składki emerytalno-rentowe opłaca wójt, burmistrz lub Prezydent Miasta. Wypłacany jest zasiłek opiekuńczy dla ubezpieczonego rolnika/domownika, w związku z zamknięciem placówek opiekuńczych i szkół (dotyczy opieki nad dziećmi rolników do 8 roku życia). Wypracowano procedury zapewniające pomoc rolnikowi w sytuacjach, gdy z powodu kwarantanny nie może opiekować się zwierzętami gospodarskimi. Kwota zasiłku z tytułu objęcia kwarantanną, nadzorem epidemiologicznym lub hospitalizacją w związku z COVID-19 wynosi 1300 zł. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wstrzymała też czasowo wyjazdy do Centrów Rehabilitacji Rolników. Będzie można zrealizować je w późniejszym terminie. Ze względów bezpieczeństwa czasowo zawieszono wykonywanie badań bezpośrednich, przeprowadzanych przez lekarzy rzeczoznawców Kasy i Komisje lekarskie Kasy. Orzeczenia mogą być jednak wydawane w trybie zaocznym, o ile posiadana dokumentacja jest wystarczająca do jego wydania.

Jak powinno wyglądać bezpieczne zachowania rolników podczas epidemii koronawirusa?
- Oprócz podstawowych zasad, które dotyczą nas wszystkich, rolnicy powinni każdorazowo po powrocie do domu, szczególnie po pobycie na zewnątrz posiadłości i wykonaniu obrządku zwierząt hodowlanych myć i dezynfekować ręce. Ważne jest zadbanie o regularną dezynfekcję klamek drzwi wejściowych do domu, pomieszczeń inwentarskich, a także klamek, kierownic, dźwigni zmiany biegów, hamulca ręcznego i innych elementów sterujących w ciągnikach i pojazdach samobieżnych, używanych w gospodarstwie rolnym. W przypadku kontaktu z osobami z zewnątrz należy zachować bezpieczną, rekomendowaną przez służby sanitarne odległość od rozmówcy 1,5-2,0 metrów. Zwracajmy szczególną uwagę na rekomendacje, aby nie dotykać dłońmi okolic twarzy zwłaszcza ust, nosa i oczu. Podczas kaszlu i kichania zakrywajmy usta i nosa zgiętym łokciem lub chusteczką. Zaopatrzmy się w jednorazowe rękawice nitrylowe i stosowanie ich podczas pracy w gospodarstwie rolnym. Postarajmy się ograniczyć pożyczanie od innych rolników maszyn rolniczych. Pamiętajmy również o osobach starszych, samotnych, niepełnosprawnych i schorowanych, żyjących na wsi w oddaleniu od sklepów z żywnością, aptek czy lekarza.

Dziękuję za rozmowę.
- Również dziękuję i życzę wszystkim rolnikom bezpiecznej i efektywnej pracy oraz uniknięcie zarażenia się koronawirusem.

Z Lechem Waloszczykiem rozmawiał Wojciech Dobrowolski.